ادله حجیت خبر واحدادله حجیت خبر واحد به دلایل مورد استناد در حجّیت خبر واحد اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفادله حجیت خبر واحد، به معنای دلیل‌هایی است که از سوی مشهور اصولی‌ها که خبر واحد را از باب ظن خاص حجت می‌دانند برای حجیت خبر واحد اقامه گردیده است. این ادله به چهار دسته کلی تقسیم می‌گردد. ۲ - آیات قرآنبه ظهور آیاتی هم چون: آیه نبأ ، نفر ، کتمان ، سؤال و اذن ، بر حجیت خبر واحد استدلال شده، که این استدلال‌ها مورد نقض و ابرام قرار گرفته است. ۳ - روایاتبه چند دسته از روایات برای حجیت خبر واحد استدلال شده است: دسته اول، روایاتی که در مورد اخبار متعارض وارد شده و به اخبار علاجیه معروف می‌باشد، مانند: مقبوله عمر بن حنظله و مرفوعه زرارة بن اعین ؛ دسته دوم، روایاتی که در آنها امامان معصوم (علیهم السلام) افراد سؤال کننده از احکام شرعی را به آحاد اصحاب خود ارجاع داده‌اند؛ دسته سوم، روایاتی که بر وجوب مراجعه به افراد موثق و راویان حدیث دلالت دارد؛ دسته چهارم، روایاتی که در آنها، تشویق و ترغیب به نقل احادیث ائمه (علیهم السلام) شده است؛ دسته پنجم، روایاتی که در مقام مذمت و توبیخ کذابین و برحذر داشتن اصحاب از اعتماد به آنها وارد شده است. شهید صدر (رحمه الله) ده طایفه از روایات را در این باره آورده است. ۴ - اجماع علمابسیاری از علمای شیعه ادعا می‌کنند که در میان علمای شیعه ، عمل به خبر واحد اجماعی است، هم چون: «شیخ طوسی» که در کتاب «عُدة الاصول» به این مطلب اشاره کرده است. البته بر این اجماع خدشه وارد شده است. ۵ - بنای عقلاسیره عملی عقلای عالم این است که در زندگی روزانه خود به اخبار آحاد افراد مورد اطمینان عمل می‌کنند و این سیره در منظر و دید شارع بوده و از آن منع نکرده و روش جدیدی را به مکلفین ارائه نداده است، به همین خاطر این بنای عقلایی حجت می‌باشد. مهم ترین دلیل حجیت خبر واحد، بنای عقلا است. [۹]
مقالات اصولی، موسوی بجنوردی، محمد، ص(۳۵-۲۹).
[۱۳]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ص(۵۹۴-۳۶۷).
۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۳۳، برگرفته از مقاله «ادله حجیت خبر واحد». |